کنترل نفس بنا بر گفته کليه اديان الهی، والاترين خصيصه انسان در نزد خداوند است که به آن تقوا اطلاق می شود. نفس انسان را می توان مانند حوضی پر از لجن تصور کرد که در زیر آن موجوداتی موذی نهفته هستند که در بیشتر مواقع خود انسان از وجود آنها اگاهی ندارد لذا تا لجن ها ته نشین هستند انسان از ایمان خود سرخوش و احساس رضایت می کند اما به محض تلاطم لجن ها به گردش درآمده و آن موجودات حال انسان را خراب خواهند کرد. مراقبه نفس شیطانی را ساکت کرده و سعی در از بین بردن موجودات موذی دارد.

گاهی کناره گیری از مردم برای خودسازی بد نیست چنانچه در سیره برخی انبیا و اوصیا نیز بوده است. چراکه انسان ها برخی مواقع به  جایگاه و مقامی که می‌رسند واله و شیدا شده و اصل خویش را فراموش می‌کنند.  مانند حال افراد بعد از مراقبه دل نشین ماه مبارک رمضان که گاه انسان دچار لغزش می‌شود  به فرموده استاد بزرگواری : « برخی از افراد فرعون در وجودشان است، اما مصرشان هنوز مهیا نشده است!».

آنچه باعث جنگ در مقابل معصومین (ع) در هر زمانی شد عدم خود سازی و دوری نکردن از گناهان خرد بوده است. اگر سعی در خودسازی نکنیم، در زمان نفاق، دچار سردرگمی و لغزش خواهیم شد. حال که نیمه راه را آمده‌ایم با اتمام ماه مهربانی کریم  مسیر را نیمه تمام نگذاریم.